1960’lar da kıyafetlerin %95’i Amerika’da üretilirdi. Günümüzde ise %3 kadarı üretilmekte. Peki ya geriye kalan %97’li büyük kısım?
Öncellikle Fast-Fashion nedir onu öğrenelim
Hızlı moda (fast fashion), en yeni, en son moda ürünleri, uygun fiyatlarla, alışveriş özgürlüğü ve heyecanı yaratacak tarzda şık mağazalarda müşteriyle buluşturmaktır. (wikipedia.org)
-Reklam-
Klasik tüketim çağındayız, tüketim gençleriyiz, üretim yapmıyoruz konularından bahsetmeyeceğim. Olayı biraz daha mikro ele almak istiyorum. Mesela en son ne zaman alışveriş yaptınız? Ve ya gezmek için çıktığınız sahilde caddede herhangi bir yerde x mağazasını görüp içeri girip hiç ihtiyacınız olmayan bir şeyi “a ne kadar ucuz” diyerek aldınız? Bu sorulara herkesin yakın tarihli bir cevabı olduğunu duyar gibiyim.
Eğer bir mağazaya gidip son 20 yıldaki fiyatları karşılaştırırsak ürünlerde deflasyon olduğunu yani fiyatların zamanla düştüğünü görebiliriz. Peki ya maliyet? Maliyet sürekli artan bir olgudur. Daha fazla dış kaynak kullandıkça aldığımız kıyafetlerin fiyatı düşer. Böylelikle kıyafetlerin sürekli değiştiği hızlı moda dediğimiz akım meydana çıkar.
İşte o %97lik kısıma gelirsek günümüzde üretilen ve üzerimizde olan her kıyafet gelişmekte olan ülkelerde üretilmektedir. Bu şekilde söylendiğinde pek bir sakıncası yokmuş gibi görünse de bizi fast fashion akımına alıştıran markalar, daha fazla üretim yapabilmek için; ya maliyetten ya güvenlikten ya da masraflardan kaçınmak zorunda kalıyorlar.
Bangladeşte güvenlik önlemleri alınmayan 8 katlı tekstil fabrikası çöker ve 100 kişiye yakın kişi hayatını kaybeder. Ondan öncesinde de yine bangladeşte bir tekstil fabrikasında yangın çıkar ve 110 kişi hayatını kaybeder. Ve yine bangladeşte rana plaza faciası yaşanır ve 1000 e yakın işçi hayatını kaybeder.
Bu size birşey ifade etti mi?
Bangladeş’te 4 bin 500 dolayında tekstil ve konfeksiyon firması faaliyet gösteriyor. Batılı hazır giyim grupları için üretim yapılan fabrikalarda ağır koşullarda (günde 12 saatten fazla çalışan ve aylık 30-40 dolar civarındaki asgari ücrete talim) çalışanların çoğunluğunu kadınlar meydana getiriyor. Bangladeş, tekstil ve konfeksiyon üretiminde Çin’den sonra ikinci sırada geliyor. Ülkenin 24 milyar dolarlık ihracatının yüzde 80’lik kısmını tekstil ve konfeksiyon ürünleri meydana getiriyor.
Birde dünyanın renkli kısmına bakacak olursak “ki bu kısımda bizler bulunuyoruz”..
Artık moda sonbahar-kış, ilkbahar, yaz değil sürekli değişen bir olgu haline getirildi. Farkındaysanız yılda 2 sezon değil artık 52 sezon var. Hergün ürünler değişiyor. Reyonlara, vitrinlere yenileri geliyor. Sürekli alıyoruz. Ucuza aldığımız için rahatlıkla kullanıp atabiliyoruz. Küresel pazarın doğurduğu mağazalar arası rekabet, hergün en ucuza tarifesi bizi farkında olmadan bu akımın içine itiyor. Bu akımsa yukarıda azıcıkta olsa anlatmaya çalıştığım felaketlare yol açıyor. Umarım bu yazımdan sonra azda olsa bir farkındalık elde edersiniz. Ve umarım giysi işçileri ucuz kıyafetlerin bedelini canlarıyla ödemek zorunda kalmazlar..
