-Reklam-

Decentralization

Konuk Yazar
Konuk Yazar
Okuma Süresi: 5 dk
atıf ünaldı-hayaleturk


ABONE OLGoogle News Hayaleturk

Konuk yazarımız, Atıf Ünaldı – Bilişim danışmanı, İnternet stratejisti

Her gün bir sürü yeni teknoloji duyuyoruz. Her gün bir çok teknoloji problemi yaşıyoruz. Her gün yeni duyduğumuz teknolojilerin ne işe yarayacağını sorup duruyoruz. İşte bütün bu soruların hepsinin cevabı decentralization

Geçen hafta olan ve etkisini hala yitirmeyen Cambridge Analitica’nın büyük veriyi Facebook hesaplarından çekmesi olayını sanıyorum herkes hatırlıyordur. Şimdi hep beraber soruna bir de mimari açıdan bakalım. Facebook, twitter, linkedin, youtube, google, hatta Mark’la olay hakkında basın üzerinden ağız dalaşına giren Tim Cook’un yönettiği Apple… Bütün bu yapıların hepsi ortada bir veri tabanı, etrafında bir yazılımın olduğu bir mimariye sahiptir.

-Reklam-
Ad imageAd image

Bu mimari veri tabanlarının ortaya çıkması ile birlikte yaygın olan bir yapıdır. Bu yapının en önemli sebebi kaynakların en efektif şekilde kullanılması isteğidir. Bütün veri bir yerde olursa, depolanması, erişimi, indekslenmesi ve oradan sonuç getirilmesi kolay olacaktır. Bu mimari internet öncesi dünyaya ait bir mimaridir.

İnternet, birbirine bağlı bilgisayarların, bu bağlarının hiçbir şekilde kurulamamasını sağlamak amacı ile yapılmış askeri bir projedir. Amaç, örümceklerin ördüğü ağ gibi bir yapı üzerine bütün bilgisayar yapılandırmasını sağlayarak dışardan bilgisayarlara ve/veya ağa gelecek her türlü zararın minimum etki bırakmasını sağlamaktır.

İnternet öncesi dönemde düz solucan şeklinde bir ağ yapısı kullanıldığından bağlantılar çok önem kazanıyordu. Bu dönemde ağın ortasındaki iki bilgisayarın bağlantıları kopması halinde iki farklı ağ oluşuyor, bu nedenle de ağın yapısı bozulmuş oluyordu. Bu soruna askeri anlamda bulunan çözüm networkü, ağ(web) şeklinde yapmaktı… Bu aslında ilk anda teknik bir çözüm gibi görünse de, dünyanın gelecek 30-40 yılını değiştirecek bir fikrin başlangıcıydı. Yapıların merkezinin olmaması o yapıyı güçlendiriyordu.
Daha sonraki dönemlerde internet üzerindeki bütün ağ teknolojilerinde aynı fikrin farklı şekillerde hayat bulduğunu görüyoruz. Hatta bazı olaylar bu fikrin yerleşmesini hızlandırdı.

Bunun en iyi örneği, Clinton’ın seks skandalıdır sanıyorum. Bu dönemi hatırlayanlar puro, oval ofis ve Monica Lewinsky dediğimde hemen neden bahsettiğimi anlayacaklardır. İşte bu dönemde oval ofiste Clinton ve Monica Lewinsky arasında geçen bir konuşma önce dava dosyasına arkasından da basının eline düştü. 100 KB’lik çok ufak bir metin dosyasının, dünya internet tarihinde bir kırılım noktası olacağını bilemeyen CNN bilişim departmanı, metin dosyasını web sunucularının üzerine, insanlar indirebilsin diye koydular. O gün ve sonraki birkaç gün CNN’in sunucularına ulaşmak mümkün olmadı. Milyonlar aynı anda sunuculardan dosyayı almak isteyince sunucular cevap veremez hale geldi. İşte bu web sunucularında merkezi yapının çöküşüydü.

Gelecekte CNN bilişim ekibi sunucuları biri daha birleşmemek üzere birbirinden ayırıp, bu tip içerikleri CDN (Content Delivery Network)’lere aldılar. CDN’ler de bir içeriğin merkezi olmayan bir yapı ile ulaşmasının en güzel örneklerinden biri.

Aslında son dönemde dünya bitcoin derken, İsmail Hakkı Polat gibi konunun uzmanları blockchain diyor ya, işte sebebi tamamen bu. Blockchain merkezcil bir doğrulama yerine decentralized bir güvenlik getiriyor. Bu da internet başta olmak üzere bütün alanlarda güvenliğin kökünden değişmesine sebep olacak. Doğru bir anlatım mı bilmiyorum ama, internette blockchain teknolojisinden sonra, bir kapı ve önünde sırada kimliğinin kontrolünü bekleyen binlerce kişi yerine, birbirinin kimliğini bir dakikada doğrulayabilen, bu sayede dolandırıcıyı anında belirleyebilen bir yapıya geçeceğiz. Hatta bitcoin’de işlemci zamanı yiyen konulardan biri de hep kimliğini uzatmaya alışmış bir yapıya aynı zamanda kimlik doğrulama görevinin verilmesinin sistem üzerindeki gecikmeleridir. Diğer altcoinlerde bunun da değiştiğini göreceğiz.

İşin teknolojisi yerine felsefesini merak edenlere önerim, Rus diplomatların dünya üzerinde birçok ülkede sınır dışı edilmelerini söyleyebilirim. Böyle birşey 20-30 yıl önce olsaydı, yeni dünya savaşının haklı gerekçesiydi. Ancak şimdi herkes tebessümle karşıladı. Zira artık bir ülke ile diplomatik bağlantı kurmak için merkeze yakın olmanız gerekmiyor. Zaten kimin neyin merkezi olduğu da bu yeni dünyada belli olmuyor. Gelecek on yılın en etkili fikrinin decentralization olacağını söylemek istiyorum.

Bu mimari hepimizin bütün iş yapma, yönetme hatta öğrenme ve haberleşme şeklini de değiştirecek. Ödeme şeklini ise nasıl değiştireceğini zaten görmeye başladık, değil mi?

Konuk Yazarımıza sorduk;

Bize film, dizi, kitap, bir de dinlemekten keyif aldığınız şarkı önerir misiniz?

Film: Film tercihlerimin listesi https://atifunaldi.com.tr/en-iyi-filmler ve  https://www.imdb.com/list/ls000097372/ adresinde

Dizi: Sevdiğim DizilerCoupling, House MD, https://atifunaldi.com.tr/en-iyi-netflix-icerikleri/listesindeki diziler.

Kitap: Kitap önerilerim arasında benim Kitaplarım olabilir. http://tinyurl.com/Amazonatf adresinden görebilirsiniz.
Son dönemdeki kitap tercihlerim . Art of war – Sun Tzu / Aklını Kullan Aksini Düşün – Paul Arden / Homo Deus – Yuval Noah Harari

Şarkı: https://atifunaldi.com.tr/en-iyi-klipler/

Atıf Ünaldı hakkında daha fazla bilgi almak için hesaplarını takip edebilirsiniz.

Yazar Konuk Yazar
Takip et
Her hafta yeni bir yazar hayaleturk.com'da
Yorum yap